Noticias
Convocado o Premio Odontoloxía Solidaria 2016
A Fundación Odontoloxía Solidaria convoca o Premio OS, galardón establecido en 2006 pola entidade, coa finalidade de recoñecer o traballo das persoas físicas ou xurídicas, quer en España quer no estranxeiro, que desenvolveron accións sanitarias en beneficio das persoas con dificultades para acceder á saúde bucodental.
Poden optar ao premio as persoas físicas ou xurídicas que traballaron de maneira continuada para facilitar a saúde bucodental a persoas desfavorecidas desde, polo menos, un ano antes da data anual de convocatoria do premio.
As persoas particulares ou institucións interesadas, poderán consultar as Bases Reguladoras do Premio Odontoloxía Solidaria 2016 nesta ligazón. O prazo de presentación de candidaturas remata o 28 de outubro de 2016.
“A solidariedade é un valor implícito na nosa profesión”
Enrique Llobell
Pasadas as vacacións, conversamos con Enrique Llobell, presidente do Ilustre Colegio Oficial de Odontólogos y Estomatólogos de Valencia (ICOEV). O colexio valenciano concede o Premio Solidaridad, distinción que Odontoloxía Solidaria compartiu en 2014 coa ONG Una Sonrisa Para Centroamérica, e que recibiu de modo íntegro, en 2015. Cirurxián maxilofacial e estomatólogo de sesenta e dous anos de idade, o doutor Llobell preside desde hai seis anos o ICOEV, entidade que agrupa por volta de 2000 colexiadas e colexiados. O presidente do Colexio está a favor da inclusión dos tratamentos odontolóxicos no sistema público de saúde, e salienta que a profesión sanitaria envolve unha vocación solidaria.
─ Que lles levou a instaurar o Premio Solidaridad ICOEV?
─ Presentáronse traballos de colegas que desenvolvían labores sociais por todo o mundo e pensamos que estas iniciativas merecían unha axuda. Como nos pedían apoio para varios proxectos, decidimos que o mellor era crear un premio. Finalmente, decidimos dálo a proxectos que se desenvolvan na Comunidade Valenciana. Isto non significa que os outros proxectos non sexan interesantes, mais pensamos que unha acción no Amazonas, por dicir un lugar do mundo, ficaba moi diluído para o colexio profesional de Valencia, e preferimos dar prioridade a aquilo que axuda os necesitados da nosa propia comunidade.
─ Quizais esta decisión ten aínda máis sentido en tempos de crise como os actuais…
─ Sen dúbida. Se non tivésemos necesidades na Comunidade, pensariamos que sería interesante dar esta axuda solidaria a outros lugares do mundo. Mais acontece que neste momento, coa crise que hai, moita xente de aquí precisa dela.
─ A instauración do Premio denota unha afinidade ideolóxica, por así dicir, coas persoas que emprenden accións solidarias?
— A xente que emprende estes proxectos merece axuda e toda a nosa consideración, porque desenvolven un labor social que ás veces é moi difícil e moi ingrato. Teñen todo o noso apoio.
— Que razóns impulsan unha/un profesional á solidariedade?
─ A resposta comeza xa na propia profesión. Somos profesionais sanitarios, e penso que sermos solidarios é algo que vai implícito na nosa vocación.
─ No entanto, ha de haber excepcións…
─ É certo que no mundo da odontoloxía estamos a ver xente que, por exemplo, se dedica a pór implantes, porque é co que se gaña diñeiro, e non fai empastes porque non gaña tanto. Iso implica pouca solidariedade e tamén implica pouco amor á profesión, pouco interese por conservar os dentes dos cidadáns. A algúns pódeselles acusar de pouco solidarios, mais eu insisto en que no mundo da sanidade todo comeza cunha intención solidaria, unha vontade de axuda aos demais.
─ O sistema público de saúde debería ampliar as súas prestacións en materia odontolóxica?
─ É algo que estou a pedir desde moito antes de ser presidente do ICOEV. O da Seguridade Social en materia odontolóxica é absolutamente vergoñento. Non é que debese ampliar as prestacións, é que debía cubrir a saúde odontolóxica. É indecente que se cubran algunhas prestacións que non preciso referir, e que á xente sen medios que non teña dentes non se lle permita ter unha dentadura.
─ Faltará moito para conseguirmos esta cobertura?
─ Eu penso que non o verei. Paréceme que non hai absolutamente ningún interese por desenvolver un labor a prol das persoas que non poden pagar unha dentadura. Isto sempre dependerá dunha decisión política, mais a miña impresión é que non interesa que a odontoloxía estea dentro da Seguridade Social, aínda que o pidamos desde a profesión.
─ Pensa que esta é unha arela maioritaria na profesión?
─ Eu penso que si. Paréceme que calquera persoa de ben quere que o sistema sanitario español cubra todas as necesidades… e a necesidade de poder comer é ben importante.
─ Vostede visitou en varias ocasións a Clínica Solidaria de Valencia. Que ambiente percibiu nestas visitas?
─ Sempre me recibiron nun ambiente excelente, e tamén me parecen excelentes as persoas que hai alí. é un ambiente positivo, cheo de sorrisos, como penso que debía de ser sempre o ambiente cando tratamos pacientes. Penso que todos os que están alí dentro van para faceren o ben, e por iso teñen o sorriso xa incorporado.
─ Con eses e outros contactos terá coñecido os métodos e valores de Odontoloxía Solidaria. Que lles parece a nosa ONG?
─ Paréceme moi ben, e opino que debía ter máis apoio por parte dos políticos. Penso que debían implicarse un pouco máis, apoiar máis do que xa apoian en aspectos como a mellora do local ou axudas económicas.
O Grup de Llinars doa máis de 2 500 euros a Odontoloxía Solidaria
Guitart e Cabestany na sinatura da doazón, xunto aos outros membros do Grup de Llinars
En 1999, sete familias catalás comezaron a xuntarse anualmente para compartiren as celebracións da Pascua. Uns anos máis tarde, en 2003 (cando as fillas e fillos destes matrimonios xa eran maiores), as sete parellas resolveron establecer unha continuidade de grupo, co obxectivo de compartiren tanto o seu periplo vital como os valores da fe cristiá. A comunidade adoptou o nome de Grup de Llinars, localidade onde tiñan lugar os seus encontros. O pasado 21 de xullo, unha representación deste colectivo visitou a Clínica Solidaria de Granollers, onde se asinou unha xenerosa achega a Odontoloxía Solidaria, de 2 520 euros, por parte do Grup de Llinars; doazón que contribuirá a reforzar a acción da nosa entidade en favor da saúde oral dos sectores de poboación máis desfavorecidos da nosa sociedade.
Josep Maria Guitart asinou o acordo en nome do grupo, co presidente de Odontoloxía Solidaria, Albert Cabestany. Guitart, informático de 49 anos, explícanos que as persoas que integran este colectivo reúnense “mensualmente para cearmos e orarmos conxuntamente na casa dunha familia, por orde rotatoria. É unha maneira de compartirmos a vida e as experiencias de cada persoa”. A partir destas reunións, “chegou un momento no que pensamos que podiamos facer accións conxuntas, sendo solidarios na medida das posibilidades de cada persoa”. En 2007, pois, “creouse un fondo común de diñeiro para ser adxudicado a necesidades urxentes, ben como a persoas ou entidades que o precisasen”. Entre as achegas realizadas pola comunidade nos últimos nove anos figuran doazóns a Cáritas ou ao Proyecto Encuentro en Puyo (Ecuador), entre outros.
A decisión por parte do Grup Llinars de facer estas achegas xurdiu despois dun proceso de reflexión no que “quixemos que cada persoa tomase consciencia dos ingresos que tiña, a que dedicaba o diñeiro e que parte dos recursos destinaba á solidariedade. Esta reflexión fíxonos ver que, probablemente, podiamos facer máis do que faciamos individualmente”.
Na opinión de Guitart, o feito de seren solidarios significa “sermos coherentes coa nosa fe. Do mesmo xeito que a nós nos gustaría que nos axudasen se tivésemos unha necesidade, ollamos para fóra para axudar a quen o precisa”. Tamén por unha aspiración de tipo social, porque “vemos que as institucións realmente non están á altura nin se sitúan no plano que requiren as circunstancias. Pensamos que a unión fai a forza, e que a onde non chega unha persoa soa cunha pequena cantidade, si chegan as achegas conxuntas. O Estado non é coherente, non axuda, e se pequenos grupos como o noso se implicasen, as cousas habían ir mellor”. O Grup de Llinars colabora en proxectos “nos que podemos saber a que se destina o diñeiro, onde comeza e onde remata todo”.
Foi o propio Josep Maria Guitart quen, a través dun contacto persoal, coñeceu o traballo de Odontoloxía Solidaria e propuxo ao resto da comunidade realizar unha achega á entidade. “Pareceunos moi interesante a forma de traballar, de ir abrindo clínicas, e pensamos que aínda que esta non sexa unha acción urxente, si é necesaria. Pareceunos que colaborar na compra de material para novos centros é moi beneficioso socialmente, ten un impacto importante e con continuidade. Ademais, detrás hai persoas que achegan o seu tempo e os seus coñecementos para faceren un servizo moi necesario. A nosa achega económica é un gran de area máis”.
“A solidariedade é unha forma de estar agradecido á vida”
Ismael Tárraga
En Odontoloxía Solidaria non camiñamos sós. Sendo o voluntariado a forza motriz da Fundación, os nosos proxectos son tamén posibles grazas á complicidade doutras entidades e institucións. Sirva de exemplo o Colegio de Odontólogos e Estomatólogos de Albacete, cuxa colaboración foi vital no caso da posta en funcionamento da Clínica Solidaria da cidade de Castela-A Mancha. Ismael Tárraga, de 56 anos, preside desde 2014 este Colexio, que agrupa por volta de 230 profesionais.
— O Colexio de Albacete acompañou Odontoloxía Solidaria neste proxecto desde moi cedo. Como se produciu o primeiro contacto?
— Foi aos poucos días de tomar eu posesión como presidente do Colexio. Coincidín con Dolores Cuenca na rúa de forma casual, e faloume da súa intención de montar unha clínica solidaria en Albacete. Eu díxenlle que podía contar comigo, porque esa era tamén a miña idea. Ela foi a que propuxo traballarmos con Odontoloxía Solidaria, porque xa coñecía o funcionamento da clínica solidaria de Valencia. Tratámolo na Xunta do Colexio e pareceunos ben desde o primeiro momento. A decisión foi unánime. De feito, varias persoas da Xunta están a colaborar actualmente como voluntarias na clínica.
— Posteriormente, como se foi concretando a colaboración do Colexio?
— Maiormente no ámbito institucional. Fixemos xestións perante a Deputación para pedirmos axudas. Ao primeiro ían darnos un local, mais como finalmente non foi posible, pedimos unha axuda equivalente ao global do alugueiro dun ano. Falamos tamén co Concello de Albacete sobre a colaboración dos Servizos Sociais. Á inauguración da clínica viñeron tanto o alcalde da cidade como a vicepresidenta da Deputación, para alén do bispo de Albacete.
Tamén puxemos o proxecto en coñecemento de todos os nosos colexiados, que estiveron maioritariamente a favor, e en moitos casos colaboran todo o que poden. Ademais, fixemos xestións con outras entidades para tentar que nos concedesen axudas… O Colexio colabora en todo o que lle é posible… e un pouco máis. A colaboración mantense porque este é un proxecto que tamén consideramos noso e con esta óptica estamos a traballar para a súa continuidade e éxito.
— Que balance fai dos primeiros meses de funcionamento da clínica?
— Un balance moi positivo. Os voluntarios (quer sexan hixienistas, quer asistentes ou dentistas) están contentos co traballo que se está a facer. Os pacientes xa están a ver os resultados, e tamén se nota que están contentos. Viñeron moitos usuarios e está a facerse un grande número de visitas. Eu penso que estamos no bo camiño. Cada día van incorporándose novos voluntarios. A profesión implicouse co proxecto, porque veu cubrir un oco importante. Anteriormente, todos, nas nosas clínicas, fixemos cousas de forma altruísta con algúns pacientes, e por sorte agora temos unha clínica solidaria na cidade que fai precisamente iso.
— Esta implicación da profesión a que se refire, denota que existe un espírito solidario entre os odontólogos da zona. Na súa opinión, por que cómpre ser solidario?
— Cómpre selo simplemente porque quen estamos nunha mellor situación debemos estar agradecidos á vida. Cómpre axudar as persoas que o precisan no noso contorno, porque facemos parte dunha sociedade da que non nos podemos abstraer. Debemos estar na realidade social. O noso traballo é coidar sorrisos, e non se me ocorre nada mellor que ver un sorriso no rostro das persoas que, polas súas condicións económicas, non puideron acceder a unha serie de tratamentos. Todas as actuacións que se fan a prol do contorno social acaban por repercutir nunha mellor xustiza social. Cómpre estar presente para compensar, sequera un pouquiño, as desigualdades.
— Que opinión ten sobre o modo de traballar e os protocolos de Odontoloxía Solidaria?
— Parécenme ben. Persoalmente, penso que hai algo que podía revisarse. Actualmente non se realizan ortodoncias, e eu penso que se podería tentar facer actuacións deste tipo. Dígoo pensando, nomeadamente, nas crianzas, que son as máis prexudicadas cando unha familia ten unha situación social desfavorable. Unha corrección con ortodoncia vai mellorar a súa saúde e estima. Penso que este é un aspecto a reconsiderar.
— Que impacto ten a clínica na poboación máis desfavorecida da zona?
— Positivo, sen dúbida. Todo o mundo terá que recoñecer, e en realidade xa recoñece, que é un grande labor o que estamos a facer. Cada vez que comento con alguén cousas do proxecto, recibo opinións positivas. Iso é a diario. Paréceme que ten un impacto importante para a profesión, e para situármonos socialmente no lugar que nos corresponde. Temos que facer este labor.
— Fala da necesidade de facer este labor como se fose unha obriga moral…
— Exactamente. Todo o mundo ten a obriga moral de tentar axudar as demais persoas. E cando digo todo o mundo falo dos odontólogos, os médicos, os condutores, os albaneis, os carpinteiros… Por exemplo, cando estabamos a acondicionar a clínica de Albacete viñeron carpinteiros a axudarnos que traballaron case de forma altruísta. Tamén cómpre destacar a colaboración solidaria do enxeñeiro técnico do proxecto. Dalgún modo, todos precisamos ser solidarios nalgún momento.
“Un pouco de cada un é moito para todos”
Jesús López Espinosa
Jesús López Espinosa, odontólogo de 34 anos, comezou como voluntario na Clínica Solidaria de Madrid hai dous anos e medio. Estudou a carreira na Universidade Europea de Madrid. Na actualidade ten a súa propia clínica na cidade, e tamén colabora como especialista noutros centros. Esta é a súa experiencia e opinión sobre o traballo que desenvolve Odontoloxía Solidaria.
— Por que te enrolaches como voluntario na clínica de Odontoloxía Solidaria en Madrid?
— A partir de certa altura comecei a procurar sitios onde facer voluntariado. A miña primeira idea era viaxar, mais dei co proxecto de Odontoloxía Solidaria en Madrid. Decidín probar, e até hoxe. A experiencia está a ser moi positiva. Eu só fago endodoncia e, como hai moitos pacientes que as precisan, trato de aproveitar ao máximo todo o tempo que estou na clínica, para facer todas as endodoncias que poida. Vou lixeiro, e aínda que non paso moito tempo a falar coa xente, o trato cos pacientes é bo. Entendo que se podo facer unha endodoncia máis é mellor para eles que se estiver a preguntarlles pola familia e tal. Na miña clínica falo máis coa xente, mais aquí trato de facer todo o traballo posible, porque é o que se precisa. A primeira idea era ir á clínica un día cada dúas semanas, mais non é estraño que me pidan que vaia algún día máis; cousa que fago encantado.
— Que te motiva para ser voluntario?
— A necesidade da xente. Entendo que é preciso, e que non é necesario ir moi lonxe para colaborar, porque no mesmo Madrid hai xente que o pasa mal e que podemos atender. Paréceme que un pouco de cada un é moito para todos. Se ti pos un granciño de area, contribúes para que haxa un pouco máis de xustiza social. Hai xente á que a vida non lle foi ben, que non tivo tanta sorte como nós, e non é xusto que esta xente ou seus fillos carezan de acceso aos tratamentos odontolóxicos. Eu quero dedicar unha parte do meu tempo a tentar paliar isto, porque me parece que é o máis xusto. Imaxina que todos os dentistas de España o fixesen, que fosen media hora cada quince días a ver un ou dous pacientes: todo o mundo, incluída a xente que non ten recursos, estaría cuberto.
— Hai unhas semanas participaches na formación que se deu en Badajoz, centrada no trato con pacientes con discapacidade. Que tal a experiencia?
— Foi interesante. Fomos ver o protocolo do Servizo Estremeño de Saúde para as crianzas con discapacidade, porque traballaremos coa Asociación Hanan, de Tetuán, nun proxecto destas características. Gustoume ben a experiencia de Badajoz, o ver como teñen os protocolos e como funciona o tratamento con anestesia de pacientes especiais no hospital. Foi moi interesante tratar co Dr. Rueda. Coñecino en novembro en Barcelona, cando recibiu o Premio OS. No final da súa palestra fun saudalo, mais non falamos moito. Cando estiven en Extremadura, trabei unha moi boa relación con el.
— Pensas que Odontoloxía Solidaria está nun bo momento?
— A parte organizativa non a coñezo moi ben. Mais no día a día vexo que vai funcionando ben. Penso que damos un bo servizo aos pacientes, e que é unha cousa ben bonita. Tamén che digo que sempre se poden mellorar cousas.
“ESTAMOS NO MUNDO PARA FACERMOS MÁIS FÁCIL A VIDA DOS DEMAIS”
Irene Iglesias Rubio
Conversamos con Irene Iglesias Rubio, odontóloga de 41 anos e residente en Segovia. Irene coñeceu Odontoloxía Solidaria cando estaba a estudar na Universidade Complutense de Madrid, e rapidamente comezou a colaborar coa Fundación, chegando a facer parte do Padroado da nosa entidade. Tamén é unha destacada blogueira en temas de saúde bucodental.
— Fálanos da túa traxectoria en Odontoloxía Solidaria. Como comezou todo?
— Pois estando aínda a estudar a carreira na Complutense. Un amigo tiña que facer a memoria de licenciatura sobre un tema de prevención que implicaba ver crianzas, e foi Odontoloxía Solidaria a que lle deu a oportunidade de traballar con elas. A partir de aí, comecei a colaborar. Primeiro ía á Clínica Solidaria de Madrid a axudar este compañeiro e, despois, xa fiquei como voluntaria. Mentres estaba a estudar, ía axudar os dentistas. Limpaba: era moi feliz limpando as cadeiras de dentista. Desde que estaba no instituto quería ser dentista, e simplemente estar perto dunha cadeira de dentista xa me puña moi contenta. Era feliz limpando as cadeiras, limpando os armarios, ordenando o material… Non era, nin é, política de Odontoloxía Solidaria que o estudantado traballe cos pacientes, e eu estaba de acordo. Un tempo despois, a partir do ano 2001, entrei a facer parte do Padroado, no que estiven un par de lexislaturas. Actualmente non teño tanta dispoñibilidade como nos primeiros anos, mais continúo vinculada dunha maneira máis puntual. Teño o meu “microproxecto” solidario na cadea de Segovia, aínda que quizais só cada dous anos teña un paciente que poida ser atendido cos criterios que temos nós. Hai escasas semanas puxen unha prótese, mais penso que non o facía desde hai algúns anos.
— Por que ao coñecer Odontoloxía Solidaria te implicaches tan rapidamente e con tanto entusiasmo?
— Ao primeiro, por axudar e por coñecer de perto o que era unha clínica dental. Fíxome sentir útil desde o primeiro momento e, ademais, había moi bo ambiente de traballo. Mais, sobre todo, por axudar, porque cando ti axudas recibes máis do que dás. Ves mundo a través dos ollos dos pacientes, cousas que non verías se ficases fechada no teu mundo de resinas compostas e implantes “megaguais”… Tamén pola prevención. A prevención coñecina só e exclusivamente a través de Odontoloxía Solidaria: a non agresión, o ter coidado para que o que fagas non sexa peor que o que xa trae o paciente. Iso aplícoo constantemente na miña clínica, e é o que me lembra a miña vocación. Mais insisto en que a motivación principal é axudar. A solidariedade é importante porque mañá podes ser ti quen está do outro lado. Canta xente estaba ben situada hai cinco ou seis anos e agora é paciente de Odontoloxía Solidaria? Penso que estamos postos no mundo para facermos a vida máis fácil aos demais. Neste sentido, coa odontoloxía eu podo axudar a que a xente teña unha vida máis fácil, e outra persoa axudarame a min noutra cousa. Cada un sabe o que sabe, e eu penso que temos a obriga moral de compartirmos o coñecemento co resto das persoas.
— A experiencia no Padroado foi positiva?
— Totalmente. Foi unha época de aprendizaxe moi intensa. Eu non sabía nada en comparación con todo o que sabían os meus compañeiros, de todo o que eran capaces de dar. Eran xente que estaba moi por encima de min, como persoas e como dentistas. Tamén me dei conta de que levar adiante todo este labor require un traballo de gabinete tremendo, que moitas veces os voluntarios non poden valorar porque non o coñecen directamente. As decisións que se toman nunca son as dunha soa persoa, sempre se toman por consenso, e ás veces hai disparidades de criterio, de maneira que temos que pórnos de acordo para que as cousas saian adiante. Este proceso tamén é ben bonito.
— Ves a Fundación nun bo momento?
— Crecemos moito. Xa somos maiores; deixamos atrás a fase adolescente na que nos econtrabamos cando entrei eu. Penso que estamos a dar pasos firmes e que somos a referencia en temas de saúde oral e solidariedade en España e na Europa.
— Hai un par de anos, comezaches co teu blogue Evidientemente, dedicado a temas de saúde oral. Con que obxectivo o puxeches a andar?
— Xurdiu porque penso que a odontoloxía é unha profesión que a xente non coñece, que
simplemente teme. E penso que a xente tampouco sabe o barato, o fácil e o eficaz que é ter saúde bucodental. Facer chegar este coñecemento paciente a paciente é moi lento, non es un axente multiplicador. A través das redes, dáste conta de que chegas a moita máis xente e es capaz de conseguir mellor os obxectivos de saúde. A xente ten dúbidas que son moi fáciles de resolver por parte dos dentistas, mais non llas preguntan. E ás veces os dentistas apenas están centrados en solucionar as caries, ou en decidir se colocan a restauración dunha porcelana ou doutra. Mais iso non che soluciona a saúde, son só parches. O persoal sanitario ten que comunicar, saber explicar e isto a través das redes é moi fácil, moi barato, e penso que non se me dá mal. O obxectivo é explicar á poboación o que facemos os dentistas e como previr as enfermidades.
— No teu blogue aseveras que no gremio existen algúns prexuízos contra a lactación, un tema que abordaches con frecuencia…
— Existe un descoñecemento atroz dos temas de lactación entre os dentistas. É o mesmo que acontece cando a un pediatra lle preguntas sobre os dentes, que non ten idea. Ás veces, dentistas e pediatras din cousas que non contan con base científica. O primeiro que recomendan perante unha crianza con caries que viron mamar na sala de espera é que sexa destetada… sen interesárense pola dieta, polo consumo de azucre, polas condicións do cepillado ou polo ambiente familiar en que vive a crianza. Dáme moita mágoa que a lactación, que é un período tan bonito que pasas con teu fillo (e pode durar o que queiras ti e o que queira o neno), se deixe de lado sen investigar máis.
— De feito, o teu traballo como blogueira céntrase moito na saúde oral durante o período de cero a tres anos. Que especificidades ten a odontoloxía neste caso concreto?
— Ten patoloxías moi frecuentes, como as maloclusións (anaraxias) e as caries, e os condicionantes de relación que teñen as crianzas. Cando estás a atender unha crianza, en realidade non atendes un paciente, atendes unha familia ou, como mínimo, a díade nai-bebé. Non me vale explorar apenas a crianza, teño que explorar a unidade familiar. Teño que coñecer como teñen a boca os pais, teño que ver como é a relación entre nai e fillo e entre os pais, porque moitas veces hai unha má relación entre os pais e isto pode repercutir directamente na saúde bucodental das crianzas. A crianza pode ter enfermidades, claro que si, mais non esquezamos que estamos na primeira dentición (dentes de leite), e isto é un ensaio para a que será a dentición definitiva. Se os factores de risco que temos de bebé continúan máis adiante, vamos ter un adulto enfermo. Esta idade é moi boa para corrixir.
“Aquí encontrei xente con moita calidade humana”
Rosa M. Tarragó
Falamos con Rosa María Tarragó durante unha pausa dunhas xornadas en Badaxoz nas que se forman voluntarias e voluntarios de Odontoloxía Solidaria que participarán no proxecto que a Fundación ten na Asociación Hanan, de Tetuán (Marrocos). Hixienista oral de 39 anos, residente en Zaragoza, Rosa María ten ampla experiencia no trato con pacientes con discapacidade, como as persoas que serán atendidas no ámbito do proxecto referido.
— Como te implicaches neste proxecto?
— Foi un pouco por casualidade. En maio de 2015 eu facía parte da xunta directiva da Asociación Profesional de Higienistas Bucodentales de Aragón, que organizara unha carreira solidaria a prol de Odontoloxía Solidaria. Nunha reunión coa xente da Fundación en Zaragoza, faláronnos do proxecto de Marrocos. Daquela eu traballaba no Servizo Estremeño de Saúde co doutor Jesús Rueda, nunha unidade na que atendiamos pacientes con discapacidade. Díxenllo, a Fundación púxose en contacto co doutor Rueda e desde Odontoloxía Solidaria suxeriron que colaborásemos na formación dos voluntarios que habían ir a Marrocos. Estamos a formar os compañeiros que viaxarán a Tetuán para tratar persoas con discapacidade.
— Que particularidades ten o traballo con este tipo de pacientes?
— O traballo con estas persoas precisa moita paciencia e moita formación específica. Ás veces seméllase á odontopediatría, porén resulta ben máis complicado. Son pacientes que teñen unha patoloxía de base, de maneira que reciben máis polimedicación. Hai quen ten a lingua máis grande do normal, ou quen non poden abrir ben a boca. Tamén hai quen non deglute ben ou quen ten movementos incontrolados. O traballo co paciente é moi complexo e, ademais, cada discapacidade ten unha singularidade que debes coñecer, porque non é o mesmo tratar unha persoa con síndrome de Down que unha con autismo, por exemplo.
— Que tipo de equipos humanos esixe o tratamento con persoas discapacitadas?
— Equipos multidisciplinares. Non estou a referirme só ao fundamental, ao dentista e ao hixienista, senón que tamén é preciso falar moito cos educadores, os centros, as familias… É moi importante facer un bo traballo de prevención, tentar que os coidadores cepillen moi ben estes pacientes, porque por moi bo traballo que ti poidas facer tecnicamente, as melloras deben poder manterse despois. A persoa con discapacidade depende totalmente do coidador, de maneira que é preciso facer formación en colexios e centros de día tanto, para os profesores como para os logopedas ou os coidadores. Colabórase tamén con terapeutas ocupacionais, traballadores sociais e enfermeiras de xeriatría. Desta forma, aprendes moitísimo.
— E no que se refire ao trato coas familias dos pacientes?
— É fundamental. Cos pais aprendes moito no que se refire ao trato cos pacientes. Se en odontopediatría o recomendable é que os pais non estean presentes mentres traballamos (aínda que ás veces lles deixamos estar), neste caso é o contrario. O pai e a nai teñen que estar dentro, porque van dicirche como é o neno: como podemos actuar para que se distraia e colabore. Cada paciente ten unha singularidade moi especial e, aínda que coñezas técnicas e experiencia, é complicado traballar con el sen esta axuda.
— Esta colaboración con Odontoloxía Solidaria é a túa primeira experiencia nunha ONG?
— Si, é a primeira vez. Co meu home, que tamén é sanitario, sempre falei de colaborar cunha organización así, de maneira que cando coñecín Odontoloxía Solidaria fiquei encantada. Estou disposta a axudar en todo o que poida para tratar de facer un mundo máis xusto. Na Fundación coñecín xente estupenda e moi solidaria, con moita calidade humana. Ademais de axudar a xente, penso que tamén está moi ben coñecer outros profesionais cos que tes valores en común.
“Para min a solidariedade é unha obrigación moral”
Mayte García Reguero
Hai persoas que, pola súa ligazón a Odontoloxía Solidaria, coñecen a nosa Fundación desde diversas perspectivas. É o caso de Mayte García Reguero, que ocupou diversas responsabilidades na entidade, desde o voluntariado, cando aínda era estudante, até a presidencia da organización, pasando por outras etapas tamén significativas. Odontóloga de 38 anos de idade, Mayte traballa na súa propia clínica en Madrid, e falou connosco da súa experiencia na Fundación.
— Como soubeches da entidade?
— Aínda estaba a estudar. Era estudante de terceiro de odontoloxía… sería no ano 1999. Souben da existencia da Fundación por unha odontóloga dunha clínica á que eu ía facer prácticas. Ela ía de vountaria á clínica de Madrid, colaborara con Mercè Morató nun proxecto que se fixo na india, e como sabía que eu era voluntaria na Cruz Vermella, faloume de Odontoloxía Solidaria. A través dela coñecín a Fundación, porque daquela non tiñamos sitio web nin nada.
— A partir dese momento, comezas a desenvolver unha intensa actividade en Odontoloxía Solidaria…
— Comecei a colaborar na clínica de Madrid, primeiro como asistente odontolóxica, porque aínda era estudante. Cando terminei a carreira fiquei como voluntaria. Despois estiven a traballar para Odontoloxía Solidaria nun proxecto que tiñamos na Comunidade de Madrid. Desenvolviamos un programa de rehabilitación de persoas drogadictas en colaboración coa Agencia Antidroga. Odontoloxía Solidaria gañou o concurso público deste programa e eu fiquei como odontóloga, xunto con outra doutora. Falamos do ano 2001. Pasei uns poucos de anos a traballar neste proxecto. Máis tarde, convidáronme a facer parte do Padroado. Entrei como vogal e, xa en 2004, colaborei no proxecto que tiñamos en Angola. Fun con Fede Gerona, e uns anos despois tamén estiven en Serra Leoa. Ao tempo, mentres José Manuel Díaz era presidente de Odontoloxía Solidaria, eu fun vicepresidenta. E ao deixar el o cargo, en 2010, a Presidencia recaeu en min. Estiven durante dous mandatos.
— O voluntariado interesouche desde moi nova. Por que razón?
— En realidade, máis que interesarme, para min é unha obrigación moral. Para min, axudar a xente na medida en que un pode é importante. Foi, e segue a ser, unha parte moi importante da miña vida. As cousas deben ser melloradas. Está moi ben queixarse, mais cómpre ir alén da queixa: implicarse e actuar. Sempre o pensei así. Antes de coñecer Odontoloxía Solidaria xa era voluntaria noutros sitios porque, para min, é algo vital. Sempre quixen pór da miña parte, quizais por algún afán de xustiza social e, no caso da odontoloxía, para reivindicar o dereito á saúde bucodental.
— Que foi o mellor e o peor de ser presidenta de Odontoloxía Solidaria?
— O mellor, a bagaxe persoal e o que aprendín dos meus compañeiros. A xente ensinoume moitas cousas. Como voluntario, un sempre está moi satisfeito e moi cheo polo agradecemento das persoas que axuda. Como presidenta foi unha etapa para min dura, porque eu son de estar ao pé da trincheira e facer o que me gusta. Mais hai outros labores que tamén son precisos e que quizais son menos gratificantes, máis orientados á xestión e outras cuestións que talvez non son unha maneira de axudar o próximo tan bonita nin tan directa. Aprendín moito das persoas que estaban comigo no Padroado. Houbo un enriquecemento persoal ao ter contacto con xente tan diferente, con pensamentos ás veces diverxentes do meu, mais interesante en calquera caso. Aprendín a ver Odontoloxía Solidaria con outros ollos, e a valorar tamén o traballo que fai a xente que non está coa man no dente, como digo eu, mais que achega cousas ben importantes. Ás veces foi duro porque pasamos unha temporada con moitas dificultades económicas, e porque estaba en perigo a sustentabilidade da entidade. Por sorte, grazas ao traballo de todos e a eses maos momentos, hoxe estamos onde estamos, e continuamos a crecer.
— Antes falábasnos dos proxectos en Angola e Serra Leoa nos que traballaches. Que lembranzas tes destas experiencias en África?
— Penso que é do mellor que fixen en Odontoloxía Solidaria. Coñecía ben a situación aquí, mais sempre quixera colaborar no exterior. É unha das experiencias máis gratificantes que tiven, porque che abre os ollos a unha realidade que até aí só ves no Telediario, mais non a cheiras, non a tocas, non a apalpas. Cando estás alí ves directamente situacións que, ás veces, son moi difíciles: ves a xente a pasar fame e a morrer de fame. Foi positivo porque me ensinou o que é importante na vida, por que cousas cómpre preocuparse e por que cousas non paga a pena preocuparse. Eu xa sabía que era unha privilexiada, mais cando fun alí puiden constatalo, e iso impulsoume a revisar a miña escala de valores. Cando chegas alí, queres axudar moito máis do que podes realmente. Nós, unha ONG pequeniña, fomos cunhas expectativas, mais despois a realidade imponse e ves que outras cousas que hai por encima. Mais penso que iso nos fixo ser máis realistas, e axudounos a pensar os proxectos desde outro nivel, moito máis práctico e efectivo, e en colaboración con xente do territorio.
— Como ves Odontoloxía Solidaria neste momento? Que pensas do futuro da Fundación?
— Despois de ter pasado, máis ou menos, por todos os niveis, estou moi contenta. É como un neno pequeniño que ves que comeza a andar só. Antes eramos poucas clínicas e coñeciámonos todos. Agora estamos presentes practicamente a nivel nacional; crecemos, temos un voluntariado moi forte e as perspectivas son realmente moi boas. Sempre haberá cousas que mellorar, mais como eu vivín os momentos difíciles, faime moi feliz ver o momento no que estamos.
“Sendo voluntaria síntome mellor comigo mesma”
Esther Serrano
A Clínica Solidaria da Coruña ten dúas Delegadas Sociais: Sandra Rabuñal, a quen entrevistamos hai pouco tempo, e Esther Serrano, con quen conversamos hoxe. Odontóloga de corenta anos, orixinaria de Murcia, en cuxa universidade cursou os seus estudos, Esther compaxina o seu traballo nunha clínica privada da cidade galega co voluntariado en Odontoloxía Solidaria.
— Desde cando estás na Clínica Solidaria da Coruña?
— Desde antes da súa apertura. Eu quería facer voluntariado aquí, e a miña primeira idea foi facelo coa Asociación Contra o Cancro porque, tal como ocorreu a tanta xente, na miña familia houbo casos desta enfermidade. Fixen unhas primeiras xestións neste sentido, mais xusto naquel momento lembrei que existía Odontoloxía Solidaria, aínda que naquela época non coñecía demasiado ben a organización. Seguramente vira algunha cousa no Facebook e pouco máis. Procurei na internet, enviei un correo e dixéronme que estaba previsto abrir na Coruña, mais daquela non se coñecía a data exacta. En paralelo, coñecín a Brais Andújar, sen eu saber aínda que el facía parte de Odontoloxía Solidaria, e pregunteille se sabía algo da Fundación. E claro que sabía, porque el e Ana Otero eran quen impulsaban o proxecto! A partir dese momento, vinculeime ao proxecto e á entidade.
— Dixeches que naquela época decidiras participar como voluntaria nalgunha organización. Que che levou a dar ese paso?
— Hai uns anos o meu home decidiu irse formar a Boston, e eu funme con el. Como sabes, nos Estados Unidos dan moita importancia ao voluntariado, e eu metinme nunha asociación de dentistas hispanos que facía moito traballo coas comunidades hispanas, e que tamén captaba mozos para carreiras dentarias, quer fose para hixienista, asistente odontolóxico, odontólogo… Gustoume moito esa experiencia e, cando volvín a España quixen seguir ligada ao mundo do voluntariado. Antes de ir aos Estados Unidos nunca explorara esta faceta, e descubrín que me motiva máis do que moitas outras cousas. Resúltame moi motivadora porque (e quizais sexa algo completamente egoísta) me sinto moito mellor comigo mesma. Paréceme que o traballo que facemos en Odontoloxía Solidaria é unha forma de facer xustiza, por dicilo dalgunha maneira… Non todo o mundo ten a sorte que tiven eu na vida, e isto é unha forma de devolvela.
— Fálanos da túa experiencia na clínica da Coruña.
— Fenomenal, a verdade. Desde o primeiro día. A clínica funciona moi ben, hai moi boa relación cos compañeiros e vai aumentando o número de voluntarios. Hai tan bo ambiente que mesmo temos unha antiga paciente que se involucrou como voluntaria! É unha rapaza venezolana que estudou Comunicación no seu país e agora vén como voluntaria administrativa… Hai bo clima e eu penso que se nota moito. No que concirne ao trato cos pacientes, tamén é moi bo. Son persoas que con frecuencia che contan cousas da súa vida que che fan pensar no ben que estás ti. Axúdanche a gañar perspectiva sobre a vida, e a entender que non te podes queixar nin da metade do que te queixas. Son moi boa xente e moi bos pacientes, moi respectuosos e agradecidos.
— E que tal as túas responsabilidades como delegada social?
— Eu, basicamente, o que tento facer é captar voluntarios. Falo a todo o mundo de Odontoloxía Solidaria por se queren colaborar: compañeiros de traballo doutras cínicas, xente da universidade… Téntoo con todo o mundo. Para tentar convencelos dígolles, basicamente, que veñan vernos e estean un día na clínica connosco. E despois, que fagan o que quixeren. O que facemos aquí paréceme moito máis motivador do que o traballo nunha clínica privada, e como todo o mundo se leva tan ben… penso que esta é a nosa mellor carta de presentación.
Convenio coa Fundación Montemadrid e Bankia
Montaña, segundo pola esquerda, no decurso do acto celebrado en Madrid
O vicepresidente de Odontoloxía Solidaria, Rafa Montaña, recibiu o pasado 31 de marzo, en Madrid, o convenio da III Convocatoria de Acción Social da Fundación Montemadrid e Bankia, en virtude do que OS recibe 15 000 euros para a Clínica Solidaria de Madrid.
Montaña recibiu o convenio de mans do director xeral da Fundación Montemadrid, José Guirao, e o director de Responsabilidade Social Corporativa de Bankia, David Méndez, durante un acto celebrado na Casa Encendida, e xunto a representantes doutras 76 asociacións do ámbito social, das comunidades autónomas de Madrid e Castela-A Mancha, que resultaron beneficiarias desta convocatoria, cuxa dotación total é de 1 000 000 de euros.
En nome de todas estas entidades falou Andrés Aberasturi, presidente da Fundación Nido, que lembrou que “os políticos, perante unha situación de crise sempre cortan en temas sociais”. Sobre as entidades do Terceiro Sector, lamentou que algunhas tivesen que fechar, e engadiu que “outros seguimos a loitar, amparados por fundacións como Montemadrid, que salvaron a súa obra social e que oxalá desaparezan algún día: isto sería sinal de que un obxectivo está cumprido”. Un total de 65 700 persoas beneficiaranse de maneira directa destes proxectos, apoiados desde ambas as entidades.
